Ιδιαίτερα ο τομέας παραγωγής ηλεκτρισμού είναι ο τομέας με την μεγαλύτερη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας και τις περισσότερες εκπομπές αερίων και ρύπων. Στην Ελλάδα ευθύνεται για το 53% των συνολικών εθνικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που είναι το πιο σημαντικό αέριο του θερμοκηπίου ενώ είναι με διαφορά ο πιο ρυπογόνος από τους τομείς ηλεκτροπαραγωγής όλων των χωρών της ΕΕ των 15. Όπως προκύπτει από την ετήσια Έκθεση για τους αέριους ρύπους στην ΕΕ που δημοσίευσε πριν 3 μήνες η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος, ο ελληνικός τομέας ηλεκτρισμού για την περίοδο 1990-2005 αύξησε τις εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx) κατά 60% και τις εκπομπές διοξειδίου του θείου (SO2) κατά 38%. Χαρακτηριστικό είναι, πως το 16% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του θείου από όλες τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της ΕΕ των 15 προέρχεται από την Ελλάδα!
Τα παραπάνω οφείλονται στην συντριπτική κυριαρχία του λιγνίτη και του μαζούτ ως καυσίμων για ηλεκτροπαραγωγή στη χώρα μας, στο ηπειρωτικό σύστημα και τα νησιά αντίστοιχα. Ο λιγνίτης –και ιδιαίτερα ο κακής ποιότητας που βρίσκεται στην Ελλάδα- είναι το πιο ρυπογόνο από τα ορυκτά καύσιμα. Για την παραγωγή μιας κιλοβατώρας με καύσιμο λιγνίτη εκπέμπεται τουλάχιστον τρεις φορές περισσότερο CO2 σε σύγκριση με μια σύγχρονη μονάδα συνδυασμένου κύκλου με φυσικό αέριο. Ενδεικτικό είναι πως μόνες τους οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ ευθύνονται για το 35% των συνολικών εκπομπών CO2 της χώρας, είναι δηλαδή κατά 77% περισσότερες από τις εκπομπές ολόκληρου του τομέα μεταφορών!
Με την κλιματική αλλαγή να αποτελεί ομόφωνα πλέον την μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα και με δεδομένες τις απογοητευτικές επιδόσεις της χώρας στην προσπάθεια μείωσης των εκπομπών, θα περίμενε κανείς πως η ελληνική κυβέρνηση θα αναλάμβανε φιλόδοξες πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, τουλάχιστον στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής. Αντί για κάτι τέτοιο όμως, αυτό που βλέπουμε είναι μια συνέχιση της υποστήριξης προς τα πιο ρυπογόνα και «φτηνά» καύσιμα, δηλαδή το λιγνίτη και το λιθάνθρακα.
Τον Νοέμβριο του 2006, η κυβέρνηση με τροπολογία κατήργησε την επιβολή ειδικού φόρου στο λιγνίτη ο οποίος είχε επιβληθεί μόλις …4 μήνες νωρίτερα. Παράλληλα είχαμε άρση του άτυπου μορατόριουμ που ίσχυε από το 2000, σύμφωνα με το οποίο το ΥΠΑΝ δεν εξέδιδε άδειες παραγωγής για κατασκευή θερμικών μονάδων με καύσιμα άλλα πλην του φυσικού αερίου.
Ως αποτέλεσμα κυρίως των δύο παραπάνω ενεργειών, παρακολουθήσαμε μέσα στο 2007 έναν καταιγισμό αιτήσεων και ανακοινώσεων για κατασκευή μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με χρήση λιγνίτη και λιθάνθρακα: Σύμφωνα με δημόσιες ανακοινώσεις, προγραμματίζονται μονάδες με καύση λιθάνθρακα συνολικής ισχύος 3250MW (800MW στη Λάρυμνα, 800MW στο Αλιβέρι, 600MW στα Άσπρα Σπίτια, 600MW στον Αστακό, 450MW στο Μαντούδι) και λιγνιτικές μονάδες συνολικής ισχύος 1100MW (450MW στην Πτολεμαϊδα, 450MW στη Μελίτη, 200MW στο Αμύνταιο) ενώ έχει έρθει ξανά στο προσκήνιο η συζήτηση για ενδεχόμενο αξιοποίησης του λιγνιτικού κοιτάσματος στη Δράμα που επαρκεί για την τροφοδοσία μονάδων μέχρι 1500MW. Τα παραπάνω προφανώς δεν περιλαμβάνουν τα ανακοινωθέντα σχέδια για κατασκευή μονάδων φυσικού αερίου συνολικής ισχύος πάνω από 3000MW.
Τη στιγμή που η Ελλάδα έχει ήδη εξαντλήσει από το 2005 το γενναιόδωρο περιθώριό της στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Κιότο για αύξηση των εκπομπών της κατά 25% μέχρι το 2010 και τη στιγμή που είναι πλέον δεσμευτική η απόφαση της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά 20% μέχρι το 2020, η παραπάνω πραγματικότητα μόνο ως κακόγουστο αστείο μπορεί να μοιάζει.
Κάθε τεχνικά ενημερωμένος πολίτης δεν μπορεί παρά να αναρωτιέται:
• Γιατί η κυβέρνηση ήρε το άτυπο μορατόριουμ για κατασκευή νέων λιγνιτικών και ανθρακικών μονάδων;
• Συνάδουν τα ανακοινωθέντα σχέδια για νέες τέτοιες μονάδες με τον Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό που η ίδια δημοσιοποίησε πριν λίγους μήνες;
• Πώς σκοπεύει να τις μεταχειριστεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών;
• Έχει προβλεφθεί το ενδεχόμενο κατασκευής τόσων και τέτοιων μονάδων στα Εθνικά Σχέδια μείωσης εκπομπών που προβλέπουν οι Οδηγίες 2001/80 και 2001/81 και μείωσης της τελικής κατανάλωσης ενέργειας που προβλέπει η Οδηγία 2006/32;
Για τους Οικολόγους Πράσινους είναι επιτακτική η ανάγκη διαμόρφωσης μιας συγκεκριμένης, αναλυτικής, μακροχρόνιας και δεσμευτικής στρατηγικής μείωσης των εκπομπών με άξονες την εξοικονόμηση ενέργειας και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Ειδικότερα για τον τομέα ηλεκτρισμού, μια τέτοια στρατηγική δεν μπορεί παρά να εξειδικεύεται με:
• Αποκλεισμό της κατασκευής νέων ανθρακικών ή λιγνιτικών μονάδων, συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα αποξήλωσης των υφιστάμενων λιγνιτικών.
• Τόνωση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών (μονάδες συνδυασμένου κύκλου και/ή συμπαραγωγής ηλεκτρισμού-θερμότητας) μέσα και από την κατανομή Δικαιωμάτων Εκπομπής στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας
• Δημοπράτηση των Δικαιωμάτων Εκπομπής με τα έσοδα να διατίθενται για την ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
• Συγκεκριμένο, απλό και αποτελεσματικό πλαίσιο στήριξης και ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), με έμφαση τις κοινωνικές επιχειρήσεις και τον οικιακό τομέα
• Τερματισμό των άμεσων ή έμμεσων επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα, ενσωμάτωση του εξωτερικού κόστους στην τιμολόγηση της ενέργειας
• Απαγόρευση πώλησης ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών, ελάχιστες προδιαγραφές σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις
• Ενίσχυση της εγχώριας έρευνας και εφαρμογής για νέες τεχνολογίες ΑΠΕ
• Μέτρα διαχείρισης της ζήτησης (πχ μετρητές πραγματικού χρόνου)
• Προώθηση των υβριδικών συστημάτων στα νησιά, αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου της Μήλου αλλά και της Λέσβου και της Νισύρου
• Τεχνικά και οικονομικά κίνητρα για ενεργειακή αξιοποίηση των αγροκτηνοτροφικών υπολειμμάτων και αστικών αποβλήτων.
• Υποχρέωση αξιοποίησης ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή και θέρμανση-δροσισμό σε όλα τα νεόδμητα μεγάλα κτίρια
• Εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης μεγάλης κλίμακας με έμφαση τα σχολεία
Η προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος γενικότερα είναι η μεγάλη υποχρέωση της εποχής μας. Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι πλέον μονόδρομος. Τεχνικά και οικονομικά ώριμες λύσεις στην κατεύθυνση αυτή υπάρχουν. Αυτό που λείπει είναι η σχετική πολιτική βούληση.
Τάσος Κρομμύδας,
Μέλος της Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου